LOANWORD

manager

VARIANTS

menedżer, rzadziej manager i menadżer, jeszcze rzadziej menażer

DEFINITION

„menedżer lub menadżer, rzadziej manager (...) 1. «osoba zarządzająca przedsiębiorstwem lub jego częścią» 2. «osoba zajmująca się organizowaniem występów artysty, sportowca, zespołów artystycznych lub sportowych i dbająca o ich interesy; agent, menażer, impresario»" (WSWO);

„menażer (...) inaczej → menedżer (w zn. 2)" (WSWO)

„menedżer || manager (...) 1. ‘zarządca, kierownik przedsiębiorstwa lub jego części' 2. ‘osoba dbająca o interesy artysty lub sportowca, (także zespołu artystycznego lub sportowego), organizująca jego występy, uzgadniająca warunki zawieranych umów itp.'" (SWJP);

„menażer (...) to samo, co menedżer" (SWJP).

Zakres użycia wymienionych słów jest szerszy, niż wynika ze słowników. Po pierwsze, menażer jest używany w obu znaczeniach menedżera (trafniejszy jest zatem opis SWJP niż WSWO). Po drugie, wszystkie wymienione słowa można odnosić także do osoby odpowiedzialnej za jakieś przedsięwzięcie, np. kampanię wyborczą, prowadzenie portalu internetowego lub sprzedaż jakiegoś produktu.

EXTRA-LINGUISTIC INFORMATION

Słowa nie bardzo nowe, ale ich frekwencja – jak pokazuje funkcja Czas wyszukiwarki Pelcra w NKJP – istotnie wzrosła w latach 90., czyli po przełomie politycznym, który umożliwił zmiany gospodarcze w Polsce i wywołał zapotrzebowanie na kierowników nowego typu, nazywanych menedżerami. Wcześniej zakres odniesienia tego słowa bywał ograniczany w słownikach do krajów kapitalistycznych.

Choć zwykle kojarzymy menedżerów z biznesem, mogą oni kierować obecnie także instytucjami użyteczności publicznej, np. dyrektorów szkół kreuje się na menedżerów oświaty (Gawrecki 1996). Współczesny menedżer nie jest jednak po prostu nowym wcieleniem dawnego kierownika lub dyrektora. Nowe, obce słowo sugeruje profesjonalizm, kompetencje, nowoczesne metody, nową kulturę pracy, lepszą organizację i lepsze zarobki.

Istnieje wiele publikacji naukowych i poradnikowych dotyczących zarządzania, w części z nich kreśli się wzory osobowe menedżera, obejmujące nie tylko cechy psychologiczne, ale i etyczne. I choć często rozmijają się one z rzeczywistością, warto przytoczyć wiele znaczący tytuł książki: Biznesmen i menedżer. Problemy bohaterów naszych czasów (2000).

USAGE

Dystrybucję stylistyczną podano niżej dla każdego wariantu osobno.

OTHER MEANINGS

Program komputerowy lub określona funkcja programu służąca do zarządzania czymś, np. menedżer plików. W tym znaczeniu – które w niniejszym opisie pomijamy – nie używa się słowa menażer.

ETYMOLOGY/STRUCTURE

Manager, menedżer i menadżer z ang. manager ‘dyrektor, kierownik, zarządca', co od ang. manage ‘kierować, zarządzać', dalej od wł. maneggiare ‘dotykać, zarządzać' i ostatecznie od łac. manus ‘ręka'. Menażer z fr. ménageur, od fr. ménager ‘urządzać, przygotowywać'.

WORD HISTORY

Zanim angielski z pochodzenia manager pojawił się w polszczyźnie, język polski poznał francuskiego menażera. Ten ostatni jest obecny w SWil z definicją: „człowiek gospodarny, oszczędny", identyczną definicję podaje SWar. Nie notowany w słownikach międzywojennych, co świadczy o jego rzadkości wówczas, znalazł się menażer w Słowniku wyrazów obcych pod red. Z. Rysiewicza (1954): „w krajach kapitalistycznych – osoba zajmująca się organizowaniem występów artysty lub sportowca". Znaczenie to wykształciło się już w okresie międzywojennym, jeśli nie wcześniej (zob. cytaty niżej), po wojnie zaś upowszechniło się nowe znaczenie menażera, uwzględnione w tomie suplementowym SJPDor (1969): „kierownik, dyrektor wielkiego przedsiębiorstwa".

Słowo manager było znane polszczyźnie międzywojennej (zob. cytaty niej), znalazło się też w Encyklopedycznym słowniku wyrazów obcych (1939) z definicją: „zarządca, kierownik, dyrektor (teatralny)". Obok menażera jest manager w Słowniku wyrazów obcych Rysiewicza, nie powiązany z nim – prawdopodobnie ze względu na różną etymologię, a nie z powodu różnicy znaczeń, gdyż tej właściwie nie widać: oba słowa odnoszą się tu do osoby organizującej występy artysty lub sportowca. W SJPDor też oba zanotowano, ale już w dwóch znaczeniach: starszym, dotyczącym artystów i sportu, oraz nowszym, odnoszącym się do biznesu.

Słowo manager zostało dwojako spolszczone: jako menedżer pojawiło się w SPP Doroszewskiego, a jako menadżer w NSPP, choć niewykluczone, że któryś z pomniejszych słowników zanotował te formy wcześniej. W NKJP menedżer poświadczony jest w powieści z lat 60., a menadżer – w powieści z lat 70. Jeszcze inne spolszczenie widnieje w tytule polskiego przekładu książki Jamesa Burnhama The Managerial Revolution, który w 1958 r. ukazał się nakładem Instytutu Literackiego w Paryżu jako Rewolucja manadżerska. Formę manadżer można do dziś spotkać w tekstach, ale słowniki jej nie notują.

Znaczenie menażera z jednej strony i managera (menedżera, menadżera) z drugiej strony różnie ujmowano w słownikach. Czasem wyrazy te traktowano jako warianty o pokrywających się w pełni znaczeniach (np. SJPDor, Słownik wyrazów obcych Kopalińskiego), innym razem różnicowano je znaczeniowo (np. SJPSz, gdzie manager, odesłany do menedżera, jest kierownikiem lub dyrektorem wielkiego przedsiębiorstwa, a menażer organizuje występy artystów i sportowców). Były też ujęcia pośrednie, charakteryzujące się niepełną dyferencjacją (np. w SPP Doroszewskiego menażer i menedżer różnią się znaczeniem, ale manager został odesłany do obu, czyli potraktowany jako ich wspólny wariant). W najnowszych słownikach menażer jest przeważnie tylko organizatorem występów artystycznych i sportowych (np. NSPP, ISJP, USJP, WSWO), ale kwerendy korpusowe pokazują, że słowo to występuje także w kontekście biznesowym (jak w SWJP, cytowanym wyżej).

W sumie w rozwoju wymienionych słów można wyodrębnić następujące etapy:

1. kształtowanie się współczesnego znaczenia słowa menażer, od połowy XIX w. do początku XX w., gdy zaczyna ono oznaczać osobę dbającą o interesy finansowe artysty lub sportowca;

2. adaptacja graficzna słowa manager (zapożyczonego jeszcze przed wojną), która po wojnie przyniosła formy menedżer i menadżer;

3. ekspansja nowego znaczenia, dotyczącego biznesu, widoczna w jego przesunięciu na pierwsze miejsce w hasłach słownikowych (np. w słowniku Kopalińskiego z 1967 r.) oraz wzrost frekwencji managera, menedżera i menadżera w latach 90;

4. jednoczesne słabnięcie pozycji słowa menażer, widoczne w tym, że z całej czwórki ma ono dziś najniższą frekwencję, że w większości słowników jego użycie ograniczane jest do starszego znaczenia, dotyczącego artystów i sportu, wreszcie w tym, że menażera nie objęło najnowsze znaczenie, związane z komputerami.

MULTI-WORD EXPRESSIONS

Warianty manager, menedżer i menadżer używane są w zidiomatyzowanych nazwach stanowisk, np. menedżer ryzyka lub menedżer portfela.

DERIVATIVES

managerka, managerski, manageryzm, managerować i odpowiednie warianty: menedżerka/menadżerka/menażerka, menedżerski/menadżerski/menażerski itd. Jak w wypadku formy podstawowej, tak i tu najwyższą frekwencję mają warianty na mene-.

VARIANT

manager

PRONUNCIATION

[menedżer, menadżer]

GRAMMAR

Rzeczownik męski osobowy, managera, managerze, managerowie.

FREQUENCY

Około 6 na milion słów.

USAGE

W NKJP w przeliczeniu na milion słów wariant najczęstszy w tekstach informacyjno-poradnikowych, następnie w publicystycznych; rzadki w beletrystyce i literaturze faktu (źródło: funkcja Profil wyszukiwarki PELCRA w NKJP).

ETYMOLOGY/STRUCTURE

Wariant o oryginalnej, nie spolszczonej pisowni: z ang. manager ‘dyrektor, kierownik, zarządca', od ang. manage ‘kierować, zarządzać', co od wł. maneggiare ‘dotykać, zarządzać' i ostatecznie od łac. manus ‘ręka'.

COLLOCATIONS

manager

dobry ~, główny

~ odpowiedzialny za coś, zarządzający czymś

~ działu, firmy, grupy, spółki, zespołu ● ~ portalu, projektu, serwisu, produktu

~ w dziale, firmie, koncernie, ~ z firmy

asystent ~a, praca ~a

być ~em, zostać

~ odpowiada za coś, stosuje coś

Wśród kolokacji przeważają nazwy w całości obcojęzyczne, zwłaszcza nazwy stanowisk w firmach: account manager, project manager, sales manager i in.

EXAMPLES

Kurt Prenzel, mistrz średniej wagi skaleczył sobie swego czasu dość poważnie prawą pięść. Obecnie donosi jego manager Wulff, że Prenzel rozpoczyna ponownie trening i prawdopodobnie będzie w czterech tygodniach gotów do walki. (Boksing, „Sportowiec", 1923, nr 31)

Początkowo Chevalier zamierzał podróżować po Egipcie dla własnej przyjemności. Pewien manager skłonił go jednak do trzech występów w jednym z kin w Kairze. (Chevalier zarabia 4 funty na minutę, „Nowy Kurier", 1937, nr 6)

Do badań prowadzonych przez Ghisellego i jego współpracowników dobrano grupę przeszło 300 amerykańskich managerów, z 90 różnych sektorów gospodarki i administracji i z różnych szczebli. (Jolanta Szaban, Edmund Ghiselli, „Humanizm Pracy", 1973, nr 5–6)

Manager , który komponował europejską trasę Jamesa Browna, niezbyt widać pewny powodzenia, wprowadził jako przedgrupy dwa czarne zespoły, których piosenki były ostatnio przebojami. (Grzegorz Brzozowicz, Maciej Chmiel, Samograj, „Gazeta Wyborcza", 22.01.1993)

(...) poświęcił się on tak ulotnej i niepewnej profesji, jaką jest dzisiaj zawód managera lokalnej gazety w zimowej stolicy Polski. (Wasz Sybaryta, Klub Srebrnego Widelca, „Tygodnik Podhalański", 1999, nr 47)

Manager to po nowemu kierownik, co nie znaczy właściciel. Managerów jest kilku, codziennie dyżuruje inny, a wśród nich też istnieje pewna hierarchia. (Adriana Sikora, Po drugiej stronie baru – kariera od zera, „Magazyn Puls Studenta", 2000, nr 25)

Znasz przypadek, żeby stała się krzywda „managerowi", który firmę doprowadził do upadku? (Ryszard Bobrowski, Daj się dobrze zatrudnić, 2008)

VARIANT

menedżer

PRONUNCIATION

[menedżer]

GRAMMAR

Rzeczownik męski osobowy, menedżera, menedżerze, menedżerowie.

FREQUENCY

Około 34 na milion słów.

USAGE

W NKJP w przeliczeniu na milion słów wariant najczęstszy w tekstach informacyjno-poradnikowych, następnie w publicystycznych i naukowo-dydaktycznych; rzadki w beletrystyce i literaturze faktu (źródło: funkcja Profil wyszukiwarki PELCRA w NKJP).

ETYMOLOGY/STRUCTURE

Wariant spolszczony fonetycznie. Obie ang. samogłoski oddano tylko w przybliżeniu, ale ponieważ obie zostały odwzorowane za pomocą tej samej głoski polskiej, więc słowo jest łatwe do wymówienia i zapamiętania.

COLLOCATIONS

menedżer

czołowy ~, dobry, doświadczony, legendarny, młody, nowoczesny, profesjonalny, skuteczny, sprawny, świetny, wielki, wspaniały, wybitny, wykształcony, zawodowy, zdolny, znakomity, znany, najlepsi ~owie ● główny ~, nowy, starszy, współczesny, prawdziwi ~owie ● amerykańscy ~owie, japońscy, niemieccy, polscy, zachodni, zagraniczni

~ finansowy, gospodarczy, inwestycyjny, personalny, ubezpieczeniowy ● ~ piłkarski, sportowy ● ~owie kierujący czymś, odpowiedzialni za coś, organizujący coś, pracujący gdzieś, zajmujący się czymś, zarządzający czymś

~ banku, funduszu, hotelu, obiektu, produktu, projektu, radia, szpitala, zakładu, ~owie firm, koncernu, korporacji, mediów, przedsiębiorstw, spółek, ~ działu ● ~ biznesu, marketingu, sprzedaży, ~ kultury, służby zdrowia, sportu ● ~ drużyny, grupy, kadry, klubu, reprezentacji, zespołu ● ~ Liverpoolu, Manchesteru, Widzewa ● ~ artysty, piłkarza, zawodnika, ~ Gołoty

~ w branży, firmie

funkcja ~a, pozycja, praca, rola, stanowisko, zawód ● pensje ~ów, wynagrodzenia, zarobki ● kształcenie ~ów, poszukiwanie, szkolenie, wynagradzanie ● decyzje ~ów, działania, zachowania, spotkanie ● asystent ~a, odpowiedzialność ~ów, szkoła ~ów

kurs dla ~ów, rozmowa z ~em

być ~em, zostać, pracować jako ~ ● korzystać z ~a, zatrudnić ~a

~ zarabia ileś ● mówi ~, twierdzi, wyjaśnia, przyznaje, poinformował, powiedział, stwierdził, zapewnił o czymś ● ~owie szukają kogoś/czegoś

~owie i agenci (ubezpieczeniowi), ~owie i dyrektorzy, ~owie i pracownicy, ~owie i przedsiębiorcy, ~owie i specjaliści, ~owie i trenerzy, ~owie i właściciele ● agenci i ~owie, dyrektorzy i ~owie, ekonomiści i ~owie, firmy i ~owie, pracownicy i ~owie, prezesi i ~owie, przedsiębiorcy i ~owie, specjaliści i ~owie, trenerzy i ~owie, właściciele i ~owie

~ ds. marketingu ● ~owie jakiegoś szczebla (średniego, wysokiego itp.), najwyżsi (wyżsi) rangą ~owie, wysokiej klasy ~owie, ~ z prawdziwego zdarzenia

EXAMPLES

Ja jestem Karol, to Jerzyk, gra na perkusji, to Ryba, też gitarzysta, jak ja, a to nasz menedżer, Maks. (Ariadna Lewańska, Sonata dla Natalii, 1965)

Także IWP [Instytut Wzornictwa Przemysłowego], który od lat opracowuje model wzorcowego wyposażenia polskiego wnętrza, jakby przysiadł i stracił ambicje wpływania na rzeczywistość. Jedynym drogowskazem naszych menedżerów meblowych są więc życzenia klientów zagranicznych. (Danuta Zagrodzka, Życie w prestiżu, „Polityka", 1980, nr 25)

Menedżer mistrza świata potwierdził, że Kasparow jest zmęczony ciężkim meczem, że od szachów odciągają go sprawy polityczne. (Dariusz Wołowski, Tydzień Shorta, „Gazeta Wyborcza", 4.10.1993)

Joanna podjęła pracę w dużej firmie produkcyjnej na stanowisku menedżera projektów. (Czas zmiany, „Cosmopolitan", 2000, nr 6)

Menedżer to osoba, której powierzono w zarządzanie przedsiębiorstwo lub jego część. Ma być przede wszystkim skuteczny i sprawny. (Sławomir Dąblewski, Menedżer opodatkowany, „Gazeta Ubezpieczeniowa", 8.04.2008)

VARIANT

menadżer

PRONUNCIATION

[menadżer]

GRAMMAR

Rzeczownik męski osobowy, menadżera, menadżerze, menadżerowie.

FREQUENCY

Około 3 na milion słów.

USAGE

W NKJP w przeliczeniu na milion słów wariant najczęstszy w tekstach informacyjno-poradnikowych, następnie w internetowych i publicystycznych; rzadszy, ale stosunkowo częsty w beletrystyce i tekstach naukowo-dydaktycznych (źródło: funkcja Profil wyszukiwarki PELCRA w NKJP).

ETYMOLOGY/STRUCTURE

Wariant niekonsekwentnie spolszczony: w pierwszej części fonetycznie, w drugiej graficznie.

COLLOCATIONS

menadżer

dobry ~, młody, nowy, polski

~ piłkarski

~ firmy, klubu, zespołu ● ~ programu, projektu ● ~ sprzedaży, ~owie kultury

stanowisko ~a

być ~em, zostać

~owie i pracownicy, przedsiębiorcy i ~owie

EXAMPLES

(...) silnie zbudowany blondyn, o którym się mówi, że jest wielkiej rangi menadżerem przemysłu, ale o którym wiadomo na pewno tylko tyle, że ma na imię Antoni, dyrektor Antoni. (Jerzy Broszkiewicz, Doktor Twardowski, 1977)

Menadżerowie górnictwa, z którymi próbowałem mówić na ten temat, mówili: górnictwo to za poważny zawód na pracę z doskoku. (Ernest Skalski, Miejsce na dole, „Polityka", 1980, nr 20)

Keegan będzie pierwszym od czasów sir Alfa Ramseya angielskim menadżerem pracującym w klubie i reprezentacji. (Keegan czy Venables?, „Gazeta Wyborcza", 23.12.1993)

Oddał stryjowi do dyspozycji swoją taksówkę i żył od przedstawienia do przedstawienia, a że pragnął, by przedstawień było jak najwięcej, stał się menadżerem stryja: załatwiał sale, ustalał godziny występów i wysokość honorariów. (Marek Ławrynowicz, Diabeł na dzwonnicy, 1996)

(...) niespełna pół roku później – 1 kwietnia 1839 r. – zmarł jego ojciec. Nie tylko rodzic, ale także doradca i menadżer politycznej kariery syna. (Longin Pastusiak, Prezydenci Stanów Zjednoczonych Ameryki, 1999)

(...) chociaż pow. tczewski (i jego okolice) dysponuje odpowiednim kapitałem ludzkim, problemem jest jednak brak dostatecznie wykształconej kadry inżynierów i menadżerów. (Wawrzyniec Mocny, W Tczewie powstaną nowe wyższe uczelnie?, „Gazeta Tczewska", 22.02.2008)

VARIANT

menażer

PRONUNCIATION

[menażer]

GRAMMAR

Rzeczownik męski osobowy, menażera, menażerze, menażerowie.

FREQUENCY

Około 0,2 na milion słów.

USAGE

W NKJP w przeliczeniu na milion słów wariant najczęstszy w tekstach publicystycznych i prawie nieobecny w innych (źródło: funkcja Profil wyszukiwarki PELCRA w NKJP).

ETYMOLOGY/STRUCTURE

Z fr. ménageur, od fr. ménager ‘urządzać, przygotowywać'.

COLLOCATIONS

Ze względu na niską frekwencję kolokator nie znalazł żadnych istotnych statystycznie połączeń dla tego wariantu.

EXAMPLES

– Jim Poxton, Stany Zjednoczone! – zaanonsował menażer. (Na zwariowanym ringu, „Nowiny Codzienne", 1932, nr 170)

Talent jednak młodego chłopca zostaje w przebiegły sposób wyzyskany przez chciwych menażerów. („Nowa Kultura", 1954, nr 37] [za SJPDor]

(...) w miarę ograniczenia roli arystokratycznego i patrycjuszowskiego mecenatu wzrastała powoli w dziedzinie organizacji kultury funkcja menażera-przedsiębiorcy (...). (Stanisław Michalski, Geneza kultury robotniczej i jej teoretyczne przesłanki w wersji Stefana Rudniańskiego, „Kultura i Społeczeństwo", 1977, nr 1)

Kurtuazyjne „tak" piosenkarki, w odpowiedzi na pytanie niżej podpisanego na konferencji w Montreux, zamieniło się w realną gotowość przyjazdu do Polski dzięki staraniom doświadczonych menażerów Krystiana Weremowicza i Jerzego Szyszki. (Festiwal w ajencję?, „Panorama", 1988, nr 36)

Ksiądz Rydzyk, menażer Radia Maryja, zwołał ostatnio konferencję prasową, na której oświadczył, że radio jego jest zwalczane, ponieważ pokrywa nie 80, a tylko 50 procent powierzchni kraju. (Krzysztof Teodor Toeplitz, Mój wybór: rzeczy mniejsze, 1998)

W 1924 r. powrócił także do aktywnego życia politycznego. Był menażerem kampanii wyborczej Alfreda E. Smitha w stanie Nowy Jork. (Longin Pastusiak, Prezydenci Stanów Zjednoczonych Ameryki, 1999)

Te zalety szybko docenili menażerowie innych klubów, dziennikarze i kibice. (Paweł Rassek, Puchary w rękach mamy, „Trybuna Śląska", 10.01.2003)

– Zmieniasz muzyków i zmieniasz impresariów. Jak ci się dotąd pracowało z polskimi menażerami?
– Każdemu czegoś brakowało. Jak dla mnie menażer przede wszystkim powinien być uczciwy.
(Wiesław Królikowski, Tadeusz Nalepa: Breakout absolutnie, 2008)

GENERAL DISCUSSION

We wszystkich swoich wariantach opisywane tu słowo jest rozpoznawalne jako obce. Jego obce brzmienie – a w wypadku managera także obca pisownia, niezgodna z wymową – sprawiają, że nazywane nim osoby postrzegamy jako profesjonalne, kompetentne, mające specjalistyczną wiedzę.

Forma manager bardziej od jej spolszczonych wariantów konotuje obcy kontekst kulturowy. Występuje często w nazwach własnych oraz w angielskojęzycznych nazwach stanowisk (typu sales manager), które nawet jeśli dotyczą polskich realiów, to są oparte na wzorach przeniesionych z zagranicy.

Obfitość wariantów bierze się stąd, że analizowane tu słowo było zapożyczane dwukrotnie, najpierw z języka francuskiego, potem z angielskiego (ze względu na różną genezę można mówić właściwie o dwóch słowach, a nie o wariantach jednego). Zapożyczenie francuskie było wcześniejsze, odnosiło się do osób dbających o interesy finansowe artysty lub sportowca. Do dziś w niektórych słownikach francuski menażer ma tylko takie znaczenie, choć w tekstach jest używany zamiennie z menedżerem i menadżerem w odniesieniu do osób zajmujących się zarządzaniem. Oboczność menedżera i menadżera (oraz sporadycznie trafiającego się manadżera) jest następstwem trudności w oddaniu brzmienia angielskich samogłosek, nie mających dokładnych odpowiedników w polszczyźnie.

REFERENCES

Biznesmen i menedżer. Problemy bohaterów naszych czasów, red. J. Jarco. Wrocław: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Zarządzania, 2000.

Encyklopedyczny słownik wyrazów obcych, red. S. Lam. Warszawa: Księgarnia Wydawnicza Trzaski, Everta i Michalskiego, 1939.

Gawrecki L., Menedżer w szkole. Poznań: Wydawnictwo eMPi², 1996.

ISJP: Inny słownik języka polskiego, red. M. Bańko, t. 1–2. Warszawa: PWN, 2000.

NKJP: Narodowy Korpus Języka polskiego, http://www.nkjp.pl.

NSPP: Nowy słownik poprawnej polszczyzny PWN, red. A. Markowski. Warszawa: PWN, 1999.

PELCRA: P. Pęzik, Wyszukiwarka PELCRA dla danych NKJP (w:) A. Przepiórkowski, M. Bańko, R. Górski, B. Lewandowska-Tomaszczyk (red.): Narodowy Korpus Języka Polskiego. Warszawa: PWN, 2012, s. 253–273.

SJPDor: Słownik języka polskiego, red. W. Doroszewski, t. 1–11. Warszawa: PWN, 1958–1969.

SJPSz: Słownik języka polskiego, red. M. Szymczak, t. 1–3. Warszawa: PWN, wyd. 1 scalone, 1995 [wyd. 1, PWN, 1978–1981; suplement 1992].

Słownik wyrazów obcych, red. Z. Rysiewicz. Warszawa: PIW, 1954.

Słownik wyrazów obcych i zwrotów obcojęzycznych, W. Kopaliński, Warszawa: Wiedza Powszechna, 1967.

SPP: Słownik poprawnej polszczyzny, red. W. Doroszewski, H. Kurkowska. Warszawa: PWN, 1973.

SWar: Słownik języka polskiego, red. J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, t. 1–8. Warszawa, 1900–1927.

SWil: Słownik języka polskiego, A. Zdanowicz i in., t. 1–2. Wilno: „wydany staraniem i kosztem Maurycego Orgelbranda", 1861.

SWJP: Słownik współczesnego języka polskiego, red. B. Dunaj. Warszawa: Wilga, 1996.

USJP: Uniwersalny słownik języka polskiego, red. S. Dubisz, t. 1–6. Warszawa: PWN, 2003.

WSWO: Wielki słownik wyrazów obcych PWN, red. M. Bańko. Warszawa: PWN, 2003.

AUTHOR

Mirosław Bańko

PUBLISHED

16.04.2014

UPDATED

16.09.2015