LOANWORD

fan

DEFINITION

„entuzjasta, sympatyk zespołu muzycznego, piosenkarza, sportowca itp." (USJP), „sympatyk, zagorzały, oddany zwolennik, wielbiciel kogoś lub czegoś, zwłaszcza zespołu muzycznego, piosenkarza, drużyny sportowej, zawodnika, ale także polityka, pisarza, reżysera itp." (SWJP)

USAGE

Według USJP słowo potoczne. Kwalifikacja trafna o tyle, że – jak pokazuje funkcja Profil wyszukiwarki PELCRA w NKJP – najczęstsze w internetowych tekstach interaktywnych. Niewiele rzadsze jednak w publicystyce i w internetowych tekstach nieinteraktywnych. Znacznie rzadsze w beletrystyce i tekstach konwersacyjnych.

ETYMOLOGY/STRUCTURE

Od ang. fan, co skrótem od fanatic ‘fanatyk', to zaś, przez fr. fanatique i łc. fanaticus, spokrewnione z łc. fanum ‘świątynia'. W ang. pierwotnie w funkcji przymiotnika na określenie zachowań, które mogły znamionować owładnięcie przez boga lub demona, później jako rzeczownik w zn. ‘szaleniec' lub fanatyk religijny' (OED).

WORD HISTORY

Słowo nieobecne w SJPSz (wyd. 1, 1978–1981), zanotowane dopiero w tomie suplementowym (1992). W polszczyźnie używane co najmniej od lat 80. XX w., zob. przykłady cytowane niżej, a także przytoczony w podsumowaniu artykuł Wróblewskiego (1991). Niejasny status tego słowa w latach wcześniejszych: choć zanotowane przez Kopalińskiego w Słowniku wyrazów obcych i zwrotów obcojęzycznych (wyd. 1, 1967), mogło wtedy pojawiać się tylko okazjonalnie. Niespodzianką jest jego obecność w Słowniku wyrazów obcych Arcta (wyd. 12, 1934) z definicją ograniczoną do sportu: „w gwarze amer[.] namiętny zwolennik jakiegoś sportu; entuzjastyczny uczestnik zapasów sportowych". Na przykładzie fana dobrze widać, że proces zapożyczenia wyrazu może być rozciągnięty w czasie, a data, od której wyraz taki można uważać za element języka zapożyczającego – trudna do ustalenia.

DERIVATIVES

fanka, fanowski

VARIANT

fan

PRONUNCIATION

[fan]

GRAMMAR

Rzeczownik męski osobowy, fana, fanie, fani. Składnia: fan – czyjś, kogoś lub czegoś.

FREQUENCY

Około 25 na milion słów.

COLLOCATIONS

fan

najwierniejsi ~i, najwięksi, najzagorzalsi, oddani, ortodoksyjni, prawdziwi, wierni, zagorzali, zapaleni, zaprzysięgli • muzyczni ~i, piłkarscy • młodzi ~i, najmłodsi, starsi, starzy • dawni ~i, nowi • liczni ~i • częstochowscy ~i, legionowscy, łódzcy..., miejscowi, angielscy, polscy...

~i internetowi, komputerowi, piłkarscy, rockowi, żużlowi

~i basketu, białego szaleństwa, boksu, czarnego sportu, futbolu, hokeja, koszykówki, motoryzacji, piłki (nożnej), siatkówki, skoków (narciarskich), speedwaya, tenisa, żużla • ~i bluesa, gotyku, hip hopu, jazzu, rocka, techno • ~i fantastyki, fantasy, internetu, kabaretu, kina, komiksów, militariów, motocykli, muzyki, sportu, teatru • ~i jakiegoś filmu, programu (telewizyjnego), serialu, jakiejś powieści • ~i artysty, drużyny, piosenkarki, zespołu, ~i czyjegoś talentu • ~i gospodarzy, rywali • ~i Barcy, Beatlesów, Nirvany, Pottera, Tolkiena, Widzewa... • ~i Apple, Firefoksa, Linuksa...

~i z całej Polski

grono ~ów, grupa, grupka, miliony (~ów na całym świecie), pokolenia, rzesze, setki, środowisko, tłumy, tysiące • najazd ~ów, spotkanie, zlot • oczekiwania ~ów, radość, uznanie, zachwyt, zainteresowanie

listy od ~ów, kontakt z ~ami, rozmowa, spotkania

przyciągnąć ~ów, ucieszyć, zachęcać, zadowolić, zaskoczyć, zawieść • czekać na ~ów • być ~em, być ogromnym ~em, wielkim

ktoś lub coś ma ~ów, ma mnóstwo (wielu) ~ów, coś ucieszy ~ów

~i czekają, przychodzą, usłyszą kogoś lub coś • i~ dopingowali kogoś

~i i fanki, ~i i wielbiciele • krytycy i ~i, muzycy i ~i, przyjaciele i ~i

dużo ~ów, mnóstwo, tylu, wielu

coś oczekiwanego przez ~ów, ktoś znany ~om

EXAMPLES

Jest jeszcze godzina do rozpoczęcia koncertu. Po klubie kręcą się głównie organizatorzy i porządkowi, mający chronić artystów przed skutkami ewentualnej inwazji zbyt natarczywych fanów. (Piotr Bratkowski, Na co dzień i od święta, „Literatura", 1984, nr 2)

Był wielkim fanem kina. Chodził do ambasady amerykańskiej, żeby oglądać westerny, w których zakochał się, biegając przed wojną do kina „Urania" na Krakowskim Przedmieściu. (Mariusz Urbanek, Zły Tyrmand, 1992)

Popularność idola, choć niewątpliwie przyjemna, wiąże się także z niedogodnościami. Idol nie może wyjść na ulicę ani pokazać się w sklepie czy restauracji, by natychmiast nie obstąpiła go rzesza fanów. (Szczęsna dola idola, „Gazeta Wrocławska", 12.09.2003)

Mimo że nie jestem fanem globalizacji, to jednak uważam, że jest to proces nieuchronny (...). (Adam Śliwiński, Wykorzystaliśmy szanse i możliwości, „Gazeta Ubezpieczeniowa", 19.06.2007)

Pojedynek oglądało na żywo aż siedemnaście tysięcy fanów czarnego sportu. Emocje sięgały zenitu. (Ewelina Kwiatkowska, Toruń. Wydarzenie 2009 roku, „Gazeta Pomorska", 29.12.2009)

SYNONYM

miłośnik

PRONUNCIATION

[miłośnik]

GRAMMAR

Rzeczownik męski osobowy, miłośnika, miłośnicy. Składnia: miłośnik – czegoś.

FREQUENCY

Około 34 na milion słów.

DEFINITION

„osoba rozmiłowana w czymś; amator, wielbiciel" (USJP), „osoba pasjonująca się czymś, wielbiąca, kochająca coś; zwolennik, wielbiciel" (SWJP)

USAGE

Według USJP słowo książkowe. W NKJP ma wyrównaną frekwencję w głównych rodzajach tekstów, w przeliczeniu na milion słów najwyższą w publicystyce (źródło: funkcja Profil wyszukiwarki PELCRA w NKJP).

OTHER MEANINGS

Współcześnie słowo monosemiczne, choć w tekstach archaizowanych można natrafić na znaczenie ‘kochanek', np. „Męża swego jadem otruła z miłośnikiem w zmowie" (Andrzej Sapkowski, Narrenturm). Zob. niżej w rubryce WORD HISTORY.

ETYMOLOGY/STRUCTURE

Od miłość, co z psł. milostь, a pośrednio' z milъ ‘miły. kochany, budzący współczucie' (SEJP).

WORD HISTORY

Słowo obecne w SStp i SPXVI, w tym ostatnim w sześciu znaczeniach, kolejno: 1. „pragnący, by komuś było dobrze, przyjaciel, ten, który kocha (...)", 2. „wyznawca, czciciel Boga, Chrystusa, Matki Bożej", 3. „ten, którego się kocha, umiłowany, wybrany", 4. „wielbiciel, kochanek, amant, zalotnik", 5. „oblubieniec", 6. człowiek zamiłowany w czymś, dbający o coś; amator". Z tych znaczeń tylko ostatnie żywe do dziś.

U Knapiusza miłośnik uczciwy i miłośnik nieuczciwy jako odrębne hasła, w pierwszym m.in. amator sapientie, w drugim amatores mulierum. U Troca „amant, galant" przed „miłośnikiem oyczyzny, dobra publicznego, nauk", u Lindego – odwrotnie, mimo że w tekstach literackich aż do początku XX w. miłośnik często występował w znaczeniu ‘kochanek, amant'.

W SJPDor w haśle miłośnik znaczenie ‘amator' jest przed ‘amantem', to drugie opisano tam jako przestarzałe. Współczesne słowniki w ogóle je pomijają, podobnie jak słowo miłośnica, które stosunkowo późno oddzieliło się od miłośniczki (jeszcze w SIJP Arcta, 1929, oba wyrazy potraktowano jako synonimy i objaśniono słowami: „kochanka, nałożnica", mimo że analogicznego znaczenia w haśle miłośnik nie podano).

COLLOCATIONS

miłośni|k

najzagorzalsi ~cy czegoś, prawdziwi, wybredni, zagorzali, zapaleni • dorośli ~cy czegoś, młodzi, nastoletni • wielki ~k czegoś, znany • liczni ~cy czegoś, polscy

~cy aktywnego wypoczynku, białego szaleństwa, biegania, czynnego wypoczynku, gór, grzybobrania, kąpieli, mocnych wrażeń, narciarstwa, nart, natury, pieszych wędrówek, pływania, podróży, przyrody, turystyki, wędkarstwa, wędkowania, wspinaczki, wycieczek, żeglarstwa • ~cy baletu, bluesa, dobrej fantastyki, filmu, fotografii, horrorów, jazzu, kina, komiksów, książek, literatury, malarstwa, muzyki, opery, piosenki, poezji, prozy (np. Bułhakowa), rocka, jakiegoś serialu, sztuki, tańca, teatru • ~cy futbolu, hippiki, hokeja, jeździectwa, kolarstwa, koszykówki, królewskiej gry, siatkówki, sportu, tenisa • ~cy dwóch kółek, garbusów, jednośladów, kolei, komputerów, lotnictwa, modelarstwa, motocykli, motoryzacji, quadów, rowerów, starych samochodów, techniki • ~cy bocianów, czworonogów, gołębi, kaktusów, koni, kotów, kwiatów, psów, ptaków, roślin, zwierząt • ~cy gier komputerowych, szachów • ~cy archeologii, astronomii, historii • ~cy folkloru, militariów, staroci, średniowiecza, zabytków • ~cy czyjegoś talentu, czyjejś twórczości • ~cy piwa, wina • ~cy Cieplic, Lwowa, Tatr, Ziemi Tarnogórskiej... • ~cy Harry'ego Pottera, Linuksa...

spotkanie ~ków czegoś, zjazd, zlot • grono ~ków czegoś, grupa, rzesze, setki, tłumy, tysiące • Klub ~ków (np. Fantastyki), Koło ~ków (np. Kaszub), Stowarzyszenie ~ków (np. Zwierząt), Towarzystwo ~ków (np. Wilna)

atrakcja dla ~ków czegoś, gratka, uczta • impreza dla ~ków czegoś, konkurs, książka, wydarzenie • propozycja dla ~ków czegoś, wiadomość

zapraszać ~ków czegoś, nie zawieść ~ków• być ~kiem czegoś

coś nie odstraszyło ~ków czegoś, coś przyciąga ~ków czegoś, ucieszy, zadowoli, zainteresuje • coś skupia ~ków czegoś, zrzesza • coś czeka ~ków czegoś, czeka na ~ków czegoś

~cy przyjechali, usłyszą, zjechali

~cy i badacze, ~cy i hodowcy, ~cy i kolekcjonerzy, ~cy i znawcy

EXAMPLES

Dziwna! że dzieła własnego się zrzeka
I dziś natura wpuszcza tu człowieka,
Który, odwieczny miłośnik zniszczenia,
Ogród edeński na nowo wyplenia
(Adam Mickiewicz, Giaur, 1834)

Drugim baronem był Rębaczewski, mimo nazwiska swego najspokojniejszy człowiek w świecie, wielki miłośnik ogrodu i natury. (Józef Ignacy Kraszewski, Lalki: sceny przedślubne, 1854)

Rzeczywiście stary szlachcic miał słynny na całe miasto zbiór fajek i w swoim czasie, przez niechęć do papierosów i cygar, urządzał nawet u siebie zebrania dla miłośników cybucha. (Henryk Sienkiewicz, Rodzina Połanieckich, 1895)

I tu pan Osiełek zaczął się golić; golił się brzytwą, ponieważ do wszelkich innych metod czuł nieprzezwyciężony wstręt – zresztą był miłośnikiem tradycji. (Konstanty Ildefons Gałczyński , Porfirion Osiełek, 1929)

4% miłośników telewizji korzysta w niej we własnych domach, 12% – u przyjaciół i znajomych, zaś olbrzymia reszta – 84% w miejscach publicznych (...). (Antoni Pawlikiewicz, Telewizja we Włoszech, „Antena", 1957, nr 12)

Niemałą rolę w rozbudzaniu zainteresowań Warszawą odgrywa działalność Muzeum Historycznego m.st. Warszawy i Towarzystwa Miłośników Historii. (Sprawozdania. Dziewięć wieków Pragi, „Kronika Warszawy", 1970, nr 3)

Nie najlepsza pogoda nie odstraszyła miłośników rozrywki i przez kilka godzin dobrze bawili się oni w amfiteatrze ,,Na Skarpie''. (Z życia Konina, „Gazeta Poznańska", 28.08.2006)

DERIVATIVES

miłośniczka, miłośnictwo

SYNONYM

wielbiciel

PRONUNCIATION

[wjelbićel]

GRAMMAR

Rzeczownik męski osobowy, wielbiciela, wielbiciele, wielbicieli. Składnia: wielbiciel – czyjś, kogoś lub czegoś.

FREQUENCY

Około 9 na milion słów.

DEFINITION

a. „osoba uwielbiająca, podziwiająca kogoś, coś; zwolennik, miłośnik, amator", np. Wielbiciel muzyki Chopina, poezji, b. „mężczyzna obdarzający względami jakąś kobietę; adorator, amant", np. Miała kilku stałych wielbicieli (USJP). Ze względu na bliskość tych znaczeń – czy raczej, skoro oznaczono je literami, nie numerami, podznaczeń – rozpatrujemy je tutaj łącznie.

USAGE

Według USJP słowo książkowe. W rzeczywistości jednak o wyrównanej frekwencji w kilku głównych odmianach tekstów: literaturze faktu, beletrystyce, publicystyce, a nawet interaktywnych tekstach internetowych (źródło: funkcja Profil wyszukiwarki PELCRA w NKJP).

ETYMOLOGY/STRUCTURE

Od wielbić, z psł. *velьba ‘wielkość, wspaniałość', co z psł. *velь' wielki' (SEJP).

WORD HISTORY

Słowo nieobecne w indeksie haseł SPXVI, nieobecne też w kartotece SJPXVII ani w Nowym dykcjonarzu Troca (choć źródła te mają czasownik wielbić). Zanotowane przez Lindego, ale bez przykładu, a pokrewna mu wielbicielka zilustrowana późnym przykładem z 2. poł. XVIII w. Prawdopodobnie nabytek polszczyzny XVIII w.

COLLOCATIONS

wielbiciel

anonimowy ~, cichy, platoniczny, tajemniczy • fanatyczni ~e, gorący, oddani, stali, wierni, zagorzali • dawni ~e, liczni, nowi, młodzi • polscy ~e

~e aktorki, czyjejś prozy, jakiegoś serialu, czyjegoś talentu, czyjejś twórczości • ~e filmu, gier (komputerowych), historii, jazzu, kina, kotów, książek, literatury, muzyki, pięknych kobiet, poezji, psów, rocka, sportu, sztuki, tańca

grono ~i, krąg, rzesze, świta, tłum, tysiące, miliony

gratka dla ~i, uczta

czytelnicy i ~e, fani i ~e, przyjaciele i ~e, znawcy i ~e • ~e i wielbicielki

EXAMPLES

ZDZISŁAW kłaniając się
Sługa jej uniżony i wielbiciel szczery.
(Aleksander Fredro, Pierwsza lepsza, czyli nauka zbawienna, 1823)

I ja nie jestem wielbicielem miasta, ale teraz staje się koniecznością dla nas choć na jakiś czas zaglądać do miasta, bo inaczej trudno by było i wiedzieć, co się dzieje na świecie. (Zygmunt Kaczkowski, Grób Nieczui, 1857)

Panna Helena przestała ukazywać się w towarzystwach, a gdy pierzchli jej najgorętsi wielbiciele, osiadła na parę miesięcy w klasztorze. (Bolesław Prus, Emancypantki, 1894)

Nasi zwolennicy wschodu, wielbiciele buddyzmu etc. ulegają charakterystycznemu nieporozumieniu (...). (Stanisław Brzozowski, Pamiętnik, 1913)

Jest on wielbicielem teatru, zna się doskonale na muzyce, interesuje się żywo ruchem wydawniczym, zaopatrując swą bibliotekę w książki ze wszystkich dziedzin wiedzy. (Jan Skotnicki, Autoportret mieszczanina, „Wieś", 1953, nr 387)

Tu muszę wyjaśnić moim wielbicielom, że wszystkie moje książki są przepełnione Wilnem, że w kółko i stale piszę o Wilnie, że właściwie piszę całe życie jedną i tę samą książkę (...). (Tadeusz Konwicki, Nowy Świat i okolice, 1986)

Erudycją i wyobraźnią pisarza będą olśnieni nie tylko wierni fani i wielbiciele. (Nowości na półce, „Dziennik Polski", 6.12.2006)

DERIVATIVES

wielbicielka

GENERAL DISCUSSION

W definicjach słownikowych analizowanych tutaj wyrazów zwraca uwagę duża liczba wyrazów bliskoznacznych, ale z pewnością nie równoznacznych. Zarówno fan, miłośnik, wielbiciel, jak i ich dalsze bliskoznaczniki, np. amator, entuzjasta, sympatyk, zwolennik, różnią się między sobą dużo wyraźniej niż np. helikopter i śmigłowiec, analizowane w niniejszej witrynie. Na czym polegają te różnice?

Fana z miłośnikiem i zwolennikiem, a także kilkoma innymi synonimami, porównali autorzy Dystynktywnego słownika synonimów (DSS). Przytoczymy w skrócie ich obserwacje:

fan: „Określenie zagorzałego wielbiciela lub wielbicielki jakiegoś artysty, gwiazdy muzyki pop, sportowca, zespołu muzycznego albo sportowego; środowiskowe, używane wśród młodzieżowych bywalców koncertów rockowych i imprez sportowych oraz w doniesieniach prasowych. Kojarzy się z masowością kultury Zachodu".

miłośnik: „Ten, kto lubi coś, ma upodobanie w czymś. Przedmiotem miłośnictwa nie są ludzie, mimo że pierwotny czasownik miłować (...) odnosił się do uczuć, jakie budzą w nas inne osoby".

wielbiciel: „Ktoś, kto gustuje w czymś, kto wielbi coś lub kogoś, zachwyca się kimś. Najczęściej przedmiotem uwielbienia jest sztuka i jej twórcy, gwiazdy kultury masowej, sport i sportowcy" (osobno opisano wielbiciela starającego się o względy kobiety).

Autorzy oparli swoje obserwacje na Korpusie Języka Polskiego PWN, którego wyszukiwarka nie generuje obrazów kolokacyjnych ani profili stylistycznych. Po uwzględnieniu danych pozyskanych z NKJP można sformułować następujące uwagi:

1. Fan to słowo głównie publicystyczne, częste też w tekstach interaktywnych w internecie. Miłośnik i wielbiciel mają bardziej wyrównaną frekwencję w głównych odmianach tekstów. Zważywszy na to, że prasa donosi głównie o wydarzeniach bieżących i silniej niż książki urabia opinię publiczną, nazwanie kogoś fanem sytuuje nadawcę i referenta w świecie ludzi „obytych", którzy chcą nadążać za modą i którzy wiedzą, kto i co jest przedmiotem społecznych zainteresowań i preferencji.

2. W znaczeniu wszystkich trzech porównywanych tutaj wyrazów tkwi element emocjonalnego zaangażowania, ale w obrazie kolokacyjnym fana, mimo że nie jest to słowo najczęstsze, liczba określeń wskazujących na czynnik emocjonalny (np. oddani, zagorzali, zapaleni, zaprzysięgli) jest największa. Najwięcej jest tu także sygnałów, że fani podążają za swoimi idolami w grupach (np. setki, tysiące, miliony, rzesze, tłumy). Miłośnicy natomiast, jak wynika z analizy kolokacyjnej, chętnie zrzeszają się w klubach, kołach, stowarzyszeniach i towarzystwach, co nadaje ich działaniom charakter zinstytucjonalizowany, mniej spontaniczny.

3. Zainteresowania fanów obejmują głównie sport, muzykę popularną i kulturę masową (trafnie zauważyli autorzy DSS, że „w sporcie fan wypiera dawnego kibica"). Wielbiciele pod tym względem są mniej wyraziści, zakres miłośnictwa jest zaś bardzo szeroki: można być miłośnikiem grzybobrania, wędkarstwa, ambitnej literatury, poezji, a także np. rybek akwariowych, podczas gdy w kontekstach takich nie pojawia się raczej słowo fan, a związane z nim wyobrażenia, np. masowość i głośne manifestowanie emocji, wręcz kolidują z niektórymi rodzajami miłośnictwa. Z drugiej strony, by zacytować znów DSS, fan to „słowo modne, toteż jego zakres stale się poszerza". Autorzy słownika cytują wypowiedź osoby, która deklaruje się jako fanka Boga.

4. W kontekście nazw miejscowych pojawia się słowo miłośnik (por. miłośnicy Cieplic, Lwowa, Tatr, Ziemi Tarnogórskiej), raczej nie fan ani wielbiciel. Dobrze tłumaczy się to etymologią: miłość to słowo częste, wręcz zbanalizowane w takich kontekstach, jak miłość do ziemi ojczystej. Wbrew etymologii nie można być czyimś miłośnikiem (konteksty dzierżawcze były dopuszczalne w dawnym znaczeniu ‘amant, kochanek'), można natomiast być czyimś wielbicielem, por. kolokacje i przykłady w opisie tego słowa.

5. Osoby świadome pochodzenia słowa fan mogą kojarzyć go z religijnym uniesieniem, a nawet rodzajem szaleństwa, co dobrze koresponduje z jego aurą emocjonalną. Na zasadzie etymologii ludowej można kojarzyć fana z aprobatywnym przymiotnikiem fantastyczny, por. fantastyczny pomysł. Można też wydobyć efekt paronomazji, por. „Oddany fan oddał fantastyczny hołd grze Shadow of the Colossus" (Internet). Gra słów jest oczywiście możliwa także w wypadku rodzimych synonimów fana, ale obce słowo samą swoją formą, dla większości z nas nieprzejrzystą, działa silniej na wyobraźnię (Bańko 2012).

Pytanie, dlaczego fan pojawił się w polszczyźnie mimo istnienia licznych wyrazów bliskoznacznych, które w zależności od kontekstu mogłyby przejąć jego funkcję, postawił Krzysztof Wróblewski (1991) w artykule pod znamiennym tytułem: Fan – moda czy językowa konieczność? Autor – deklarując się na wstępie jako zwolennik i obrońca fana („głównie dlatego, że nie ma języku polskim ścisłego, precyzyjnego odpowiednika tego słowa", s. 142) – notuje m.in.: „Najbliższy fanowi jest wielbiciel. Jednak fan nie jest tylko miłośnikiem, który lubi muzykę i ma choć trochę wiadomości o danym wykonawcy. Fana interesuje wszystko – stara się zdobyć jak najwięcej płyt, taśm z nagraniami, informacji, zbiera zdjęcia, wycina z gazet artykuły, wywiady itp. Złośliwi twierdzą nawet, że (...) fan śledzi przede wszystkim fakty związane z życiem prywatnym swego idola. Czasem graniczy to nawet – z dość jednak sympatycznym – maniactwem" (s. 142).

Autor oparł swoje obserwacje na ankietach, które przeprowadził wśród uczniów. Przytoczył także przykłady – w części z języka potocznego, w części z mediów – w których słowo fan nie ma związku jedynie z muzyką, lecz także ze sportem, a okazjonalnie wchodzi w inne konteksty, np. „Jestem fanem chleba z boczkiem". Nie przecząc, że popularność nowego słowa może być przejawem mody oraz znakiem przynależności do określonego środowiska, podkreśla Wróblewski czynniki wewnątrzjęzykowe, które zadecydowały o jego adaptacji w polszczyźnie: po pierwsze, brak dokładnego odpowiednika rodzimego, po drugie, to, że „fan jest wyrazem znacznie krótszym od wielbiciela – to również czyni go językowo atrakcyjniejszym" (s. 145).

REFERENCES

Bańko M., Obcość jako istotny element charakterystyki wyrazów zapożyczonych (w:) Sprache in Kulturkontext. Festschrift für Alicja Nagórko, red. H. Burkhardt, R. Hammel, M. Łaziński. Frankfurt am Main: Peter Lang, 2012, s. 17–24.

DSS: Dystynktywny słownik synonimów, A. Nagórko, M. Łaziński, H. Burkhardt. Kraków: Universitas, 2004.

Kartoteka Słownika języka polskiego XVII i 1. połowy XVIII wieku, http://rcin.org.pl/dlibra/publication?id=20029&from=&dirids=1&tab=1&lp=17&QI=.

Korpus Języka Polskiego Wydawnictwa Naukowego PWN: http://korpus.pwn.pl/.

NKJP: Narodowy Korpus Języka polskiego, http://www.nkjp.pl.

Nowy dykcjonarz, to jest mownik polsko-niemiecko-francuski, M. A. Troc. Lipsk: „Nakładem Jana Fryderyka Gledycza", 1764.

OED: Oxford English Dictionary, https://han.buw.uw.edu.pl/han/oed/www.oed.com/.

PELCRA: P. Pęzik, Wyszukiwarka PELCRA dla danych NKJP (w:) A. Przepiórkowski, M. Bańko, R. Górski, B. Lewandowska-Tomaszczyk (red.): Narodowy Korpus Języka Polskiego. Warszawa: PWN, 2012, s. 253–273.

SEJP: Słownik etymologiczny języka polskiego, W. Boryś. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 2005.

SIJP: Słownik ilustrowany języka polskiego, t. 1–2, wyd. 3. Warszawa: Wydawnictwo M. Arcta, 1929.

SJPDor: Słownik języka polskiego, red. W. Doroszewski, t. 1–11. Warszawa: PWN, 1958–1969.

SJPLin: Słownik języka polskiego, S. B. Linde, t. 1–6. Warszawa, 1807–1814.

SJPXVII: Słownik języka polskiego XVII i 1. połowy XVIII wieku. Kraków: IJP PAN, 1996–, http://sxvii.pl/.

SJPSz: Słownik języka polskiego, red. M. Szymczak, t. 1–3. Warszawa: PWN, wyd. 1 scalone, 1995 [wyd. 1, PWN, 1978–1981; suplement 1992].

Słownik polszczyzny XVI wieku, indeks haseł, http://www.spxvi.edu.pl/indeks/.

Słownik wyrazów obcych i zwrotów obcojęzycznych, W. Kopaliński, Warszawa: Wiedza Powszechna, 1967.

Słownik wyrazów obcych. 33.000 wyrazów, wyrażeń i przysłów cudzoziemskich, wyd. 12. Warszawa: Wydawnictwo M. Arcta, 1934.

SPXVI: Słownik polszczyzny XVI wieku, red. M. R. Mayenowa, F. Pepłowski, t. 1–35. Wrocław: Ossolineum, 1966–.

SStp: Słownik staropolski, red. S. Urbańczyk, t. 1–11. Kraków: IJP PAN, 1953–2002.

SWJP: Słownik współczesnego języka polskiego, red. B. Dunaj. Warszawa: Wilga, 1996.

Thesaurus Polono-Latino-Graecus, G. Knapiusz, t. 1–3. Cracoviae: F. Caesario, wyd. 2, 1643.

USJP: Uniwersalny słownik języka polskiego, red. S. Dubisz, t. 1–6. Warszawa: PWN, 2003.

Wróblewski K., Fan – moda czy językowa konieczność?, „Poradnik Językowy" 1991, nr 3–4, s. 142–144.

AUTHOR

Mirosław Bańko

PUBLISHED

23.07.2013